01 Οκτ Σχέσεις : μύθοι και πραγματικότητα – Αρθρογραφεί η Πέγκυ Νιάρχου

Σχέσεις: μύθοι και πραγματικότητα

«Ζήσε μαζί μου στον αέρα, στη φωτιά, στη βροχή

Μας περιμένουν άδειες μέρες, ραγισμένοι ουρανοί

Είναι η αγάπη ένα ταξίδι από πληγή σε πληγή..»

Γ. Αγγελάκας, «Γιορτή»

Σχέσεις. Αναμφίβολα ένα πολύ δημοφιλές θέμα στις συζητήσεις μεταξύ φίλων, τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, τα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα, τα social media, ακόμα και τις εφαρμογές του κινητού μας. Μονοπωλεί ένα μεγάλο κομμάτι του χρόνου και της ενέργειάς μας. Από καταβολής κόσμου, το «μαζί» φαίνεται να είναι το ζητούμενο. Ένα «μαζί» που να υποστηρίζει, να προάγει και να ξεκουράζει. Ένα μαζί που κάνει την καθημερινότητα σε οποιοδήποτε πλαίσιο, εργασιακό, οικογενειακό, ερωτικό να κυλάει καλύτερα και ευκολότερα. Για ποιο λόγο όμως ενώ η πλειοψηφία των ανθρώπων γύρω μας διατυμπανίζει πως το επιθυμεί, το ψάχνει και είναι διατεθειμένοι  να «μετακινηθούν» αρκετά προκειμένου να το αποκτήσουν, ταυτόχρονα ματαιώνεται, απογοητεύεται ή συμβιβάζεται με κάτι λιγότερο; Τι είναι αυτό που κάνει τους νεότερους διστακτικούς και τους μεγαλύτερους διδακτικούς και να καταλήγουν όλοι μαζί, συμφωνώντας, ότι «Έχουν δυσκολέψει οι σχέσεις»;

Δουλεύοντας θεραπευτικά με ζευγάρια, γίνεται σαφές ότι υπάρχει ένας κοινός τόπος στους ανθρώπους που ζητούν βοήθεια για τη σχέση τους. Τα στάδια που έχουν διατρέξει είναι πάνω κάτω τα ίδια: η γνωριμία, το πλησίασμα και το άνθισμα των προσδοκιών, η σαγήνη  του καινούριου και η χαρά του «Επιτέλους, αντίο μοναξιά», η σύναψη μίας σχέσης, ένα (μικρό ή μεγάλο, ανάλογα με την περίσταση) διάστημα «μέλιτος» και ένα διάστημα κρίσης όπου τα συμπτώματα, και πάλι, είναι πάνω κάτω τα ίδια: αποξένωση, έλλειψη επικοινωνίας, συσσωρευμένα παράπονα και θυμός, έλλειψη ερωτικής επιθυμίας και αποχή (συχνά μακροχρόνια) από την ερωτική πράξη, έντονη μοναξιά, εμπλοκή με τρίτα πρόσωπα. Ξεκινώντας και με τους δύο να ξεκινήσουμε και να δούμε την ιστορία από την αρχή, να συνδεθούμε με το «εκεί και τότε» και να ξανασυνθέσουμε την εικόνα της σχέσης τους, διαπιστώνουμε την ύπαρξη πεποιθήσεων και στερεότυπων που υποθάλπουν και καλλιεργούν την κρίση, την παγιώνουν και μοιάζουν να είναι τα ίδια, ανεξάρτητα από την ηλικία, οικονομικοκοινωνική προέλευση, διάρκεια της σχέσης ή τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των συντρόφων. Πάμε να δούμε κάποιους από αυτούς τους μύθους παρέα:

• Θα κάνω μία σχέση για να νιώθω λιγότερο μόνος κι απελπισμένος

Πολύ συχνά παραιτούμαστε από την προσωπική μας εξέλιξη και τη δημιουργία μιας ζωής με νόημα, βουλιάζουμε σε ένα προσωπικό τέλμα και περιμένουμε ένα σωτήρα για να μας βγάλει από αυτό. Στην πραγματικότητα, σε μία ενήλικη ισότιμη σχέση, κάθε ένας από τους δύο συντρόφους, έχει αναλάβει την προσωπική του ευθύνη απέναντι στη ζωή του, τους στόχους του και τις επιθυμίες του και βρίσκει ένα σύντροφο που βρίσκεται σε αντίστοιχη φάση για να δημιουργήσουν από κοινού κάτι νέο.

• Όταν υπάρχει αγάπη, όλα γίνονται

Κάπου μέσα στα παιδικά μας χρόνια ακούσαμε αυτή τη φράση και εντυπώθηκε μέσα μας και μας ταλαιπωρεί, δίνοντας μας τη μισή αλήθεια. Αναμφισβήτητα, το συναίσθημα είναι πρωταρχικό υλικό μιας σχέσης, η βάση  πάνω στην οποία θα χτιστεί το οικοδόμημα. Δεν είναι το μόνο υλικό όμως που χρειάζεται για να πετύχει η συνταγή μας, υπάρχουν κι άλλα που είναι πολύ σημαντικά, όπως η εμπιστοσύνη, οι κοινές αξίες και στόχοι, η ανοιχτή επικοινωνία, η έμπρακτη παρουσία του ενός στη ζωή του άλλου. Έχοντας όμως αποδεχτεί αξιωματικά ότι η αγάπη με κάποιο τρόπο θα τα μεταμορφώσει όλα, είτε απογοητευόμαστε όταν εμφανίζονται οι αναμενόμενες δυσκολίες της σχέσης και θεωρούμε ότι δεν μας αγαπούν, είτε εγκλωβιζόμαστε σε σχέσεις και καταστάσεις αδιέξοδες μόνο και μόνο επειδή δηλώνεται αγάπη και από τις δύο πλευρές.

• Αφού με αγαπάς, πρέπει να μαντέψεις τι θέλω

Άλλος ένας μύθος που ταλαιπωρεί τα ζευγάρια γύρω μας, πολύ συχνά σε συνδυασμό με τον προηγούμενο.  Είναι  γεγονός ότι πολλοί από εμάς δεν μάθαμε να αναγνωρίζουμε και να εκφράζουμε τις ανάγκες μας, πράγμα που θεωρούμε ότι είναι καθήκον του συντρόφου μας, να τις μαντέψει αφενός, να τις ικανοποιήσει αφετέρου. Η ευθύνη όμως της κατανόησης και έκφρασης των αναγκών είναι μία προσωπική υπόθεση που δεν μεταβιβάζεται.

• Οι συγκρούσεις δεν είναι καλό πράγμα και πρέπει να αποφεύγονται

Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτο κομμάτι των ανθρώπινων σχέσεων. Μπορούμε είτε να τις δούμε σαν ευκαιρία γνωριμίας, μοιράσματος και εξέλιξης είτε σαν κίνδυνο, δείγμα δυσλειτουργίας και απειλή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όσο μένουν άλυτες και δεν ασχολούμαστε μαζί τους κλιμακώνονται και επανέρχονται. Αντίθετα, όταν επιλύονται αποτελεσματικά και ενήλικα, η σχέση δυναμώνει και ενισχύεται το «μαζί».

• Δεν θα αλλάξω εγώ, θα αλλάξει ο άλλος / Εγώ έχω δίκιο κι ο άλλος άδικο

Πολύ συχνά εγκλωβιζόμαστε σε δυαδικά σχήματα θύτη και θύματος ή αθώου και ενόχου, τα οποία τις περισσότερες φορές είναι μακριά από την αλήθεια. Σε κάθε περίπτωση, οι άμεσα εμπλεκόμενοι χρειάζεται να δουν και να αξιολογήσουν με ποιο τρόπο έχουν συμβάλλει και οι δυο στη διαμόρφωση του τοπίου και να αποφασίσουν, ο καθένας για τον εαυτό του, σε τι αλλαγές έχουν να προχωρήσουν, προκειμένου να υποστηρίξουν τη σχέση τους και τον εαυτό τους.

Μία διαδικασία ψυχοθεραπευτική, είτε ως ζευγάρι είτε από μόνος του ο καθένας,  είναι ο ιδανικός χώρος για να ξεδιπλωθούν αυτοί οι μύθοι, να φωτιστούν, να καταλάβουμε πώς μας σαμποτάρουν στο εδώ και τώρα και πώς μπορούμε να τους μετασχηματίσουμε σε σχήματα πιο λειτουργικά που θα υποστηρίζουν και θα προάγουν το «μαζί» που ψάχνουμε και χρειαζόμαστε. Είναι μία ευκαιρία που θα μας δώσει την ευκαιρία να καταλήξουμε στα απλά υλικά της τέχνης του «μαζί» που θα μας εμπεριέχει και θα μας εξελίσσει στην καλύτερή μας εκδοχή.

Πέγκυ Νιάρχου

Οικογενειακή Θεραπεύτρια – Κοινωνιολόγος